10 популярных колядок в Польше

16 Декабря 2019

Трудно представить Рождество без традиционных колядок - религиозных песен, приуроченных рождению Иисуса. Как и в Украине, в Польше тоже обожают колядовать на праздники, причем и дети, и взрослые. Здесь даже устраивают большие концерты в костелах, которые транслируют на центральных телеканалах. Есть в репертуаре поляков и свои, собственно польские колядки, и "странствующие" песни, слова и музыку которых знают во всем мире.

Само слово "коляда" выводят из латинского слова "calendae", что означает первый день месяца. Если вернуться к истории самых колядок, то становится понятно, что возникли они еще задолго до введения христианства. У славян раньше это были языческие песни, которые связывают с богом Солнца - Колядой, рождение которого праздновали именно в ночь на 25 декабря. Сначала Церковь безуспешно пыталась искоренить языческие обычаи, распространенные среди населения, однако они оказались настолько устойчивыми, что со временем праздник бога Коляды слился с христианским Рождеством, а колядки стали посвящать рождению Иисуса Христа.

Сасой старой польской колядкой считают колядку Zdrow bądź, krolu anjelski, которая впервые была записана еще в 1424 году. Кроме колядок в Польше распространены также так называемые пасторалькы (Pastorałka - от лат. Pastoralis - "пастушья") - это своеобразные колядки, в которых преобладают народные, деревенские мотивы над религиозными. Примерами польских пасторальок является Lulajże, Jezuniu, Jezus malusieńki, Oj, maluśki, maluśki. Всего в Польше известно более 500 колядок и пасторальок - как авторских, так и народных, чисто польских и переведенных с других языков.

Накануне Рождества предлагаем вам послушать 10 самых известных и распространенных колядок в Польше. Многие из них вы узнаете из первых нот!

1. Wśród nocnej ciszy

Wśród nocnej ciszy - популярная польская колядка, возникновение которой относится к кон. XVIII - нач. XIX в. Впервые колядка была напечатана в 1853 году в приложении к церковному песеннике о. Михалом Марцином Миодушевским. Интересно, что в XIX в., когда Речь Посполитая распалась, а поляки были под властью других государств, они составляли и пели патриотические песни на мелодию именно этой колядки.

Wśród nocnej ciszy głos się rozchodzi:

Wstańcie, pasterze, Bóg się wam rodzi

Czym prędzej się wybierajcie,

Do Betlejem pośpieszajcie,

Przywitać Pana.

Poszli, znaleźli Dzieciątko w żłobie,

Z wszystkimi znaki, danymi sobie.

Jako Bogu cześć Mu dali,

A witając zawołali,

Z wielkiej radośc.

"Ach witaj, Zbawco; z dawna żądany,

Tyle tysięcy lat wyglądany!

Na Ciebie króle, prorocy,

Czekali, a Tyś tej nocy -

Nam się objawił".

I my czekamy na Ciebie, Pana,

A skoro przyjdziesz na głos kapłana.

Padniemy na twarz przed Tobą,

Wierząc, żeś jest pod osłoną,

Chleba i wina.

2. A wczora z wieczora

A wczora z wieczora - барочная колядка неизвестного автора. В 1843 году о. Михал Марцин Миодушевський записал три различных варианта мелодий к этой колядки. Да и сам текст в разных регионах Польши имеет свои варианты. В Украине эта колядка известна под названием «Темненькая нічка тьмою світ закрила».

A wczora z wieczora, a wczora z wieczora

z niebieskiego dwora, z niebieskiego dwora.

Przyszła nam nowina, przyszła nam nowina:

Panna rodzi Syna, Panna rodzi Syna.

Boga prawdziwego,

nieogarnionego.

Za wyrokiem Boskim,

w Betlejem żydowskim.

Pastuszkowie mali

w polu wtenczas spali,

gdy Anioł z północy

światłość z nieba toczy.

3. Lulaj ze Jezuniu

Lulaj ze Jezuniu - польская пасторалька с мотивами колыбельной. Возникла во второй половине XVII в. Первая записана версия текста была найдена в Познани и датируется 1705 годом. Эту польскую колядку знают и за пределами самой Польши. Например во Франции она переведена как "Nuit de lumière". Известный польский композитор Фридерик Шопен использовал ее мотив в центральной части одного из своих произведений.

Lulajże Jezuniu, moja perełko,

Lulaj ulubione me pieścidełko.

Lulajże Jezuniu, lulajże lulaj!

A Ty Go, matulu, z płaczu utulaj.

Zamknijże znużone płaczem powieczki,

Utulże zemdlone łkaniem usteczki.

Lulajże, Jezuniu...

Lulajże, przyjemna oczom gwiazdeczko,

Lulaj, najśliczniejsze świata słoneczko.

Lulajże, Jezuniu...

My z Tobą, tam w niebie, spocząć pragniemy,

Ciebie, tu na ziemi, kochać będziemy.

Lulajże, Jezuniu...

4. Pójdźmy wszyscy do stajenki

Pójdźmy wszyscy do stajenki - колядка, возникшая в XVII в. Автор неизвестен. В Польше существует несколько вариантов этой колядки.

Pójdźmy wszyscy do stajenki,

do Jezusai Panienki!

Powitajmy maleńkiego

i Maryję, Matkę Jego.

Witaj, Jezu ukochany,

od Patryarchów czekany.

Od Proroków ogłoszony,

od narodów upragniony.

Witaj, Dziecineczko w żłobie,

wyznajemy Boga w Tobie.

Coś się narodził tej nocy,

byś nas wyrwał z czarta mocy.

Witaj, Jezu nam zjawiony;

witaj, dwakroć narodzony,

raz z Ojca przed wieków wiekiem,

a teraz z Matki człowiekiem.

5. Gore gwiazda Jezusowi

Gore gwiazda Jezusowi - популярная колядка, возникшей в XVIII в. Впервые была записана в 1843 году. Часто она выполняется на рождественских концертах, а многие популярные польских исполнителей делают студийные записи этой колядки.

Gore gwiazda Jezusowi w obłoku

Józef z Panną asystują przy boku, przy boku

Hejże ino dyna, dyna, narodził się Bóg dziecina

W Betlejem, w Betlejem

Hejże ino dyna, dyna, narodził się Bóg dziecina

W Betlejem, w Betlejem

Wół i osioł w parze służą przy żłobie, przy żłobie

Huczą, buczą delikatnej osobie, osobie

Hejże ino dyna, dyna, narodził się Bóg dziecina

W Betlejem, w Betlejem

Hejże ino dyna, dyna, narodził się Bóg dziecina

W Betlejem, w Betlejem

Pastuszkowie z podarunki przybiegli, przybiegli

W koło szopę o północy obiegli, obiegli

Hejże ino dyna, dyna, narodził się Bóg dziecina

W Betlejem, w Betlejem

Hejże ino dyna, dyna, narodził się Bóg dziecina

W Betlejem, w Betlejem

Anioł Pański sam ogłosił te dziwy

Których oni nie słyszeli jak żywi, jak żywi

Hejże ino dyna, dyna, narodził się Bóg dziecina

W Betlejem, w Betlejem

Hejże ino dyna, dyna, narodził się Bóg dziecina

W Betlejem, w Betlejem

6. Cicha noc

Cicha noc - это популярная колядка, переведена на многие языки мира и считается одной из самых узнаваемых рождественских песен. Колядка относится к нематериальному культурному наследию ЮНЕСКО. Создана она была в 1818 году в Австрии в селе Оберндорф под Зальцбургом. Текст песни написал поэт, викарий церкви св. Николауса Йозеф Мор, а музыку - школьный учитель, композитор и органист Франц Грубер. В оригинале колядка написана на немецком языке - "Stille Nacht".

Cicha noc, święta noc,

pokój niesie ludziom wszem

a u żłobka Matka Święta

czuwa sama uśmiechnięta,

nad Dzieciątka snem.

Cicha noc, święta noc,

pastuszkowie od swych trzód

biegną wielce zadziwieni,

za anielskim głosem pieni,

gdzie się spełnił cud.

Cicha noc, święta noc,

narodzony Boży Syn,

Pan wielkiego majestatu,

niesie dziś całemu światu

odkupienie win.

Cicha noc, święta noc,

jakiż w tobie dzisiaj cud,

w Betlejem Dziecina święta

wznosi w górę swe rączęta

błogosławi lud.

7. Gdy się Chrystus rodzi

Gdy się Chrystus rodzi - популярная религиозная песня анонимного авторства. Мелодию колядки считают старофранцузской.

Gdy się Chrystus rodzi

i na świat przychodzi,

ciemna noc w jasnościach

promienistych brodzi.

Aniołowie się radują,

pod niebiosa wyśpiewują:

Gloria, gloria, gloria

in excelsis Deo!

Mówią do pasterzy,

którzy trzód swych strzegli,

aby do Betlejem

czym prędzej pobiegli,

bo się narodził Zbawiciel

wszego świata Odkupiciel:

Gloria...

8. Jezus malusienki

Jezus malusienki - известная польская пасторалька, автор анонимный. Существует много текстовых вариантов песни. Впервые записи колядки появились в рукописях монахинь из Кракова. Существует также латинский перевод колядки - "Jesus minimulus".

Jezus malusieńki, leży wśród stajenki,

Płacze z zimna, nie dała mu Matula sukienki.

Bo uboga była, rąbek z głowy zdjęła,

W który Dziecię uwinąwszy, siankiem Go okryła.

Nie ma kolebeczki, ani poduszeczki,

We żłobie Mu położyła siana pod główeczki.

Dziecina się kwili, Malusieńka lili,

W nóżki zimno, żłóbek twardy, stajenka się chyli.

Matusia truchleje, serdeczne łzy leje,

O mój Synu! Wola Twoja, nie moja się dzieje.

Przestań płakać, proszę, bo żalu nie zniosę,

Dosyć go mam z męki Twojej, którą w sercu noszę.

O najwyższy Panie! Waleczny Hetmanie!

Zwyciężonyś, mając rączki miłością związane.

Pójdź do serca mego, Tobie otwartego,

Przysposób je do mieszkania i w czasu, swojego.

Albo mi daj swoje, wyrzuciwszy moje,

Tak będziesz miał piękny pałac, na mieszkanie Twoje.

9. Przybieżeli do Betlejem

Przybieżeli do Betlejem - происхождения колядки восходит к XVII в. До наших дней колядка сохранилась с определенными изменениями в тексте и мелодии. В Украине известна под названием «В Вифлеємі днесь Марія Пречиста».

Przybieżeli do Betlejem pasterze,

grając skocznie Dzieciąteczku na lirze.

Chwała na wysokości,

chwała na wysokości,

a pokój na ziemi.

Oddawali swe ukłony w pokorze

Tobie, z serca ochotnego, o Boże!

Anioł Pański sam ogłosił te dziwy,

których oni nie słyszeli, jak żywi.

I Anieli gromadami pilnują,

Panna czysta wraz z Józefem piastują.

Poznali Go Mesjaszem być prawym,

narodzonym dzisiaj Panem łaskawym.

My Go także Bogiem, Zbawcą już znamy

i z całego serca wszyscy kochamy.

10. Oj maluśki, maluśki

Oj maluśki, maluśki - польская пасторалька XVII в. Происходит из региона Подляшье. Впервые текст колядки был записан в Кракове в 1808 году.

Oj Maluśki, Maluśki, Maluśki

jako rękawicka,

Alboli tez jakoby, jakoby

kawałecek smycka.

Cy nie lepiej Tobie by, Tobie by

siedzieć było w niebie,

Wsak Twój Tatuś kochany, kochany

nie wyganiał Ciebie.

Tam wciurnasa wygoda, wygoda,

a tu bieda wsędzie;

Ta Ci teraz dokuca, dokuca,

ta i potem będzie.

Tam Ty miałeś pościółkę, pościółkę

i miękkie piernatki;

Tu na to Twej nie stanie, nie stanie

ubożuchnej Matki.

Tam kukiełki jadałeś, jadałeś

z czarnuszką i z miodem;

Tu się tylko zasilać, zasilać

musis samym głodem.

Tam pijałeś ceć jakie, ceć jakie

słodkie małmazyje;

Tu się Twoja gębusia, gębusia

łez gorzkich napije.

Колядки колядуют не только на само Рождество, а с начала Адвента и в течение всего цикла рождественско-новогодних праздников.

Веселых вам праздников и громкой коляды!

Читайте также:

Рождество в Польше

Топ-5 рецептов рождественских десертов

10 польских песен, которые "взорвали" Интернет

10 польских фильмов, которые стоит посмотреть

• ТОП